СЕНДАН ЎЗГА БАРҲАҚ ИЛОҲ ЙЎҚДИР

 Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар:

«Шумланиш кимни бир ҳожатидан (қилмоқчи бўлган ишидан) қайтарса, шубҳасиз ширк келтирибди», деганларида, саҳобалар: «Унинг каффорати бор-ми?» деб сўрашди. Шунда Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Аллоҳумма лаа хойрука иллаа хойрук. Валаа тойра иллаа тойрук, валаа илаҳа ғойрука», деб айтишингдир, дея жавоб бердилар.

Маъноси: «Эй Аллоҳ, Сенинг яхшилигингдан бошқа яхшилик йўқ, Сендан бўлган шумланишдан бошқа шумланиш йўқ ва Сендан ўзга барҳақ илоҳ йўқдир», деб айтишингдир» 

Имом Аҳмад ривояти.

Изоҳ: «Шумланиш кимни бир ҳожатидан қайтарса, шубҳасиз, ширк келтирибди». Шумланиш, бадбинлик бир нарсани кўриш ёки эшитиш сабабли юзага келиши айтилмоқда. Агар у кишини ҳожатидан, яъни сафар қилиш ва шунга ўхшаш ишларни қилишдан қайтарса, қилмоқчи бўлган ишидан тўсса ва эшитган ёки кўрган нарсасини ёмонликка йўйиб, шунга кўра ҳаракат қилса, батаҳқиқ ширкка кирибди. Олдин айтилганидек, киши Аллоҳдан бошқасига илтифот қилиши билан Аллоҳга бўлган таваккули комил бўлмайди ва унда шайтоннинг улуши бўлади.

Саҳобалар: «Унинг каффорати борми?», дедилар. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Эй Аллоҳ, Сенинг яхшилигингдан бошқа яхшилик йўқ, Сендан бўлган шумланишдан бошқа шумланиш йўқ ва Сендан ўзга барҳақ илоҳ йўқдир», деб айтишингдир».

Агар киши бу дуони айтса ва кўнглига келган нарсадан юз ўгириб, унга эътибор бермаса, Аллоҳ унинг қалбига келган нарсани каффорат қилади, яъни ўзида Аллоҳнинг Ўзигагина суянишни ва Ундан бошқасидан юз ўгиришни ўз ичига олган бу дуо сабабли кўнглига келган васвасадан халос қилади.

Бу ҳадис шумланишни ёқтирмасдан, унга эътибор бермасдан ўз йўлида давом этган кишига унинг зарар бермаслигини кўрсатади. Аммо кимнинг Аллоҳга бўлган таваккули нуқсонли бўлиб, бу ишда бадгумонлари ортидан қувганича шайтонга эргашиб кетса, ёқтирмаган нарсага дучор қилиниш билан жазолантирилади, чунки у Аллоҳга иймон келтиришлик вожибидан юз ўгирди.

Шунингдек, бу ҳадис барча яхшиликлар Аллоҳнинг қўлида эканилигини, бандага хоҳиши ва иродаси билан яхшиликни келтирувчи Унинг Ўзи эканлигини ва қудрати, лутфи ва эҳсони билан ундан зарарни даф қилган ҳам Унинг ўзи эканлигини кўрсатади. Демак, яхшилик фақат Ундандир ва бандасидан ёмонликни кетказувчи фақат Удир. Шунингдек, агар бандага бирон ёмонлик етса, ўзининг гуноҳлари сабабидан етади. Аллоҳ таоло айтадики: «(Эй инсон), сенга етган ҳар қандай яхшилик фақат Аллоҳдандир. Сенга етган ҳар қандай ёмонлик эса ўзингнинг қилмишингдандир» (Нисо, сураси 79-оят)