130100 Узбекистон мусулмонлар идораси Жиззах вилоят вакиллиги
Намоз дарслари
imon.uz 25-02-2022 858НАМОЗ ДАРСЛАРИ
Шайх Муҳаммад Содик Муҳаммад Юсуф ҳазратларининг
"Мўминнинг меърожи" номли китоби асосида тайерланди
НАМОЗГА ПОКЛАНИШ
Бизнинг ҳаниф Ислом динимиз покликка жуда катта аҳамият берган ва мусулмонларни намоз ўқишдан аввал таҳорат (бунинг иложи бўлмаганда таяммум) қилишга буюрган. Улар таҳорат қилишаётганда юзлари, қўллари ва оёқларини ювишади. Шунингдек, Ислом мўминларни ғусл қилиш, бундан ташқари мўйлов ва тирноқларини қисқартириш, кийимларини покиза тутиш, жамоат жойларида, хусусан, жума ва ҳайит намозларида хушбўйланиб юришга тарғиб қилади.
Дарҳақиқат, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сафардан қайтаётган саҳобаларига: «Сизлар биродарларингиз ҳузурига қайтмоқдасиз. Шундай экан, уловларингизу либосларингизни чиройли ҳолда тутинглар. Ҳатто одамлар ичида гўёки хол каби ажраб туринглар. Албатта, Аллоҳ бузуқлик ва ахлоқсизликни яхши кўрмайди», деб айтганлар (Имом Абу Довуд ривоят қилган).
ҒУСЛ
Ғуслнинг «бир нарсанинг устидан сув оқизиш» маъноси бор. Шариатда эса Аллоҳ таолога яқинлик ниятида баданнинг ҳамма ерига сув оқизиб тозалаш «ғусл» дейилади. Инсон шаръан тайин қилинган ҳолларда вужудидаги нопокликларни кетказиш учун ғусл қилиб тозаланиши шарт. Ғусл қилиши лозим бўлган одамнинг ғусл қилмасдан намоз ўқиши, Қуръон ушлаши ёки тиловат қилиши, масжидга кириши ва бошқа ибодатларни адо этиши мумкин эмас. Ҳаж ва умра учун эҳромга кириш, жума ва ҳайит намозлари олдидан ғусл қилиш суннат амаллардан саналади.
ҚАНДАЙ ҲОЛЛАРДА ҒУСЛ ҚИЛИНАДИ?
а) жинсий аъзодан шиддат ва лаззат билан маний (эркак ва аёлнинг уруғлик суви) отилиб тушса;
б) бир авратнинг боши иккинчи авратга кирса, яъни жинсий алоқа қилинса (бунда ҳар икки томонга ҳам ғусл лозим бўлади);
в) уйқудан уйғонган киши булғаниб, ўз кийимида маний ёки мазий (эркак шаҳватни ўйлаганида ёки хотинини қучоқлаганда жинсий аъзосидан чиқадиган оқ суюқлик) кўрганида.
г) аёлларда ҳайз тўхташи билан;
д) нифос (туққандан кейинги қон) тўхташи билан.
ҒУСЛ ҚИЛИШ ФАРЗ БЎЛГАН ҲОЛАТЛАР
– жанобатдан покланиш учун қилинган ғусл;
– ҳайз ва нифос қони тўхтагандан сўнг қилинган ғусл;
– мусулмон маййитнинг ғусл қилдирилиши.
ҒУСЛ ҚИЛИШ СУННАТ БЎЛГАН ЎРИНЛАР
а) жума намози учун ғусл қилиш суннат;
б) Рамазон ва Қурбон ҳайитлари намози учун ғусл қилиш суннат;
в) ҳаж ва умра учун эҳромга кириш ниятида ғусл қилиш суннат;
г) Ҳаж пайтида Арафотда туриш учун ғусл қилиш суннатдир.
ҒУСЛ ҚИЛИШ МУСТАҲАБ БЎЛГАН ҲОЛАТЛАР
– Жинни тузалса, ҳушидан кетган одам ўзига келса, маст кишининг мастлиги кетса, ғусл қилиб олиши мустаҳабдир;
– шаъбон ойидаги Бароат кечасида, арафа кечасида, Қадр кечасида ғусл қилиб олиш ҳам мандуб амалдир;
– яна қурбонлик кунининг субҳида Муздалифада турган кишига, шайтонга тош отиш учун қурбонлик кунида Минога чиқадиган кишига, Каъбаи Муаззамани зиёрат қиладиган кишига, ой ёки қуёш тутилганда ва ёмғир талаб қилинганда ўқиладиган намозни ўқувчи намозхонга, Мадинаи Мунавварага кирадиган кишига ҳам ғусл қилиш одоб ҳисобланади. Яна одамлар жамоасига кирувчига, янги либос кийган кишига, маййитни ювган ғассолга, гуноҳидан тавба қилган инсонга, сафардан қайтганга, истиҳоза қони тўхтаган аёлга, янги мусулмон бўлганларга ҳам ғусл қилиб олиш одобдир.
ҒУСЛНИНГ ФАРЗЛАРИ ВА СУННАТЛАРИ
Ғуслнинг фарзлари
а) оғизни (халқумгача ғарғара қилиб) чайиш;
б) бурунга сув тортиб чайиш;
в) бутун аъзоларга сув етказиб ишқалаб ювиш.
Ғуслнинг суннатлари
а) ғуслни «Бисмиллаҳ...» билан бошлаш;
б) ғуслга ният қилиш;
نَوَيْتُ أَنْ أَغْتَسِلَ غُسْلًا مِنَ الْجَنَابَةِ، رَافِعًا لِلْحَدَثِ، وَاسْتِبَاحَةً لِلصَّلَاةِ، وَطَهَارَةً لِلْبَدَنِ، وَتَقَرُّبًا مِنَ اللهِ تَعَالَى، اللهُ أَكْبَرُ.
«Навайту ан ағтасила ғуслан минал-жанаабати, рофиъан лил-ҳадаси, ва истибааҳатан лис-солаати, ва тоҳааротан лил-бадани, ва тақоррубан миналлоҳи таъаалаа. Аллоҳу акбар!»
Маъноси: Нопокликни кетказиш, намоз дуруст бўлиши учун баданни поклаш ва Аллоҳга яқин бўлиш учун жанобатдан ғусл қилишга ният қилдим.
в) икки қўлини бўғими билан қўшиб ювиш;
г) олатни (жинсий аъзони) ювиш;
д) бадандаги нажасни ювиб кетказиш;
е) таҳорат олиш (сув тўпланадиган жойда турган бўлса, оёқлар кейин ювилади, аксинча бўлса, оёқлар ҳам ювилади);
ж) баданнинг ҳамма ерига етказиб уч бора сув қуйиш;
з) сув қуйишни бошдан бошлаш, аввал ўнг, сўнгра чап елкага сув қуйиш;
и) оёқларни сув тўпланган жойдан ташқарида алоҳида ювиш;
к) сочи ўрилган аёл бошининг ўзини (соч тагини) ювиши кифоя, лекин сочи ёзиқ бўлса, унинг ҳаммасини ювади.
ҒУСЛ ҲАҚИДА
Таҳорати йўқ кишига мумкин бўлмаган амаллар ғусл қилиши керак бўлган кишига ҳам мумкин бўлмайди. Яна шу билан бирга ғусл вожиб бўлган кишига Қуръони Каримни хоҳ ёддан бўлсин, хоҳ қараб ўқиш ҳамда масжидга кириш ҳам ҳаром ҳисобланади. Қироат қилмай кўз югиртириш ҳаром эмас. Овоз чиқармай, Қуръонни ушламай кўз югиртириб ўқиши, Қуръон эшитиши ҳаром эмас.
Кишининг ғуслда авратлари очилгани сабабли унинг бировнинг назари тушмайдиган ерда ювиниши маҳбуб ҳисобланади. Аёлларнинг ҳам бир-бирларига назарлари тушмайдиган ерда ғусл қилишлари, ҳатто ғусл вақтида ўз онаси ёки синглиси ва ё қизининг назаридан холи ерда чўмилишлари мустаҳабдир. Агар уларнинг олдида чўмиладиган бўлса, киндиги остидан тиззаси остигача беркитиб олиши фарздир. Таҳоратда макруҳ қилинган нарсалар ғуслда ҳам макруҳ ҳисобланади.
Аёллардан ҳайз ёки нифос қонининг чиқиши, қон чиқмаса-да, фарзанд кўриши ғуслни вожиб қилади. Мусулмон киши ўлса ҳам уни ғусл қилдириш вожибдир. Шаҳид эса, бундан мустасно. Кофир жунуб пайтида мусулмон бўлса, бунга ҳам ғусл вожиб бўлади, аммо у мусулмон бўлганида жунуб ҳолида бўлмаса, унинг ғусл қилиб олиши вожиб эмас, балки мустаҳабдир. Зеро, куфр маънавий нажосатдир, Ислом келиши билан бу нажосат покланади. Лекин жунублик ҳукмий нажосат бўлиб, фақат сув билан, сув йўқ бўлса, таяммум орқали ният билан покланади.
Инсон икки хил ҳолатда жунуб бўлади:
1. Эркак ёки аёлдан манийнинг лаззат билан отилиб чиқиши сабабидан жунуб бўлинади. У хоҳ уйқуда бўлсин, хоҳ уйғоқ бўлсин, фарқи йўқ. Лекин шу шарт биланки, маний ўз ўрнидан лаззат билан кўчган бўлиши керак. Бир кишида лаззат бўлсаю, маний ажраб чиқмаса, у жунубли ҳисобланмайди. Аммо лаззати сўнгач, маний ажралиб чиқса, у жунуб ҳисобланади ва ғусл вожиб бўлади. Кишидан унинг белига урилганлиги ёки бир касаллиги сабабли лаззатсиз маний чиқса, у жунуб ҳисобланмайди ва унга ғусл ҳам вожиб бўлмайди. Демак, кишининг жунуб бўлиши учун лаззат сабабли манийнинг ўз ўрнидан кўчиши шартдир. Лаззат бўлсаю, маний бўлмаса, жунуб ҳисобланмайди.
2. Олат учининг олдинга ёки (ҳаром бўлса ҳам) орқага кириши маний тўкилмаса-да, иккала томонни жунуб қилиб қўяди ва уларга ғусл қилиш вожиб бўлади.
Ғуслни вожиб қилмайдиган нарсалар эса қуйидагилардир:
1. Мазий чиқиши билан ғусл вожиб бўлмайди. Мазий суюқ, оқ суюқлик бўлиб, шаҳват вақтида шиддатсиз чиқади. Маний эса қуюқ, оқ суюқлик бўлиб, шиддат билан отилиб чиқади. Ёши кексайганларда шиддатсиз ҳам чиқиши мумкин. Мазий эркаклардан кўра аёлларда кўпроқ учрайди. Гоҳо унинг чиқиб қолгани ҳам сезилмайди. Демак, мазий таҳоратни бузса-да, ғуслни вожиб қилмайди;
2. Вадийнинг чиқиши билан ҳам ғусл вожиб бўлмайди. Вадий оқ, хира, ёпишқоқ, ҳидсиз суюқликдир. У бавлнинг кетидан келади;
3. Бир шахс хоҳ аёл бўлсин, хоҳ эркак бўлсин, уйқусидами ёки хаёлидами, эҳтилом бўлиб, лаззат сезса-ю, намликни кўрмаса, бу ҳолатда ҳам ғусл вожиб бўлмайди. Кўпчилик намозхонларда простата безлари шамоллаганлиги туфайли гоҳида ҳидли, гоҳида ҳидсиз йиринг каби оқлик келади. У ҳам ғуслни вожиб қилмайди.
Манба: Islom.uz